Αναρωτηθήκατε ποτέ αν το κατοικίδιο σας είναι ευτυχισμένο;
Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες κατοικίδιων θα πούνε αμέσως “ναι”, αλλά πως μπορείς να είσαι σίγουρος οτί όντως είναι; Τι σημάδια σου δίνει για να το καταλάβεις; Κατοικίδια υπάρχουν σε όλο τον κόσμο και σχεδόν πάντα θεωρείται μέλος της οικογένειας που το φιλοξενεί, και λαμβάνει μεγάλη ποσότητα αγάπης. Σε πολλές περιπτώσεις η αγάπη οδηγεί σε σωστή μεταχείριση του ζώου – αλλά τι συμβαίνει με τον σκύλο που είναι μόνος του όλη μέρα όσο οι ιδιοκτήτες του είναι στη δουλειά; Ή το παπαγαλάκι μόνο του στο κλουβί; Είναι τα ζώα αυτά χαρούμενα; Έχουν καλή ευημερία, ή καλή ποιότητα ζωής;
Αισθήματα των Ζώων
Ευτυχία, ευημερία, και ποιότητα ζωής είναι όλα σχετικά με το πώς νιώθουν τα ζώα. Αυτό είναι το δύσκολο κομμάτι: ποτέ δεν είσαι σίγουρος, γιατι τα ζώα δε μπορούν να μας πούνε πως νιώθουν.
Ευτυχώς, υπάρχουν επιστημονικές μέθοδοι που μπορούμε να ελέγξουμε αν όντως τα κατοικίδια μας είναι χαρούμενα. Σε πολλές περιπτώσεις θα δούμε οτι είναι, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις δεν θα είναι. Το σημαντικό είναι τουλάχιστον να το ελέγξουμε. Το παρόν κείμενο θα σας δώσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα. Τι εννοούμε με την έννοια του «ευτυχισμένου»;
Το πως νιώθει ένα ζώο (η ευημερία του) είναι μεταξύ καλού και κακού, με πολλές διαβαθμίσεις στο ενδιάμεσο. Όταν η ευημερία του είναι πολύ κακή, μπορούμε να πούμε ότι το ζώο υποφέρει. Όταν η ευημερία του είναι πολύ καλή, τότε μπορούμε να πούμε ότι το ζώο είναι ευτυχισμένο. Κάπου στο ενδιάμεσο, μπορούμε να πούμε ότι το ζώο είναι «εξασφαλισμένο», όπου έχει όλα όσα του χρειάζονται. Εάν δώσουμε στα κατοικίδιά μας περισσότερα απ’ όσα χρειάζονται –για παράδειγμα, μια μεγαλύτερη βόλτα το σκύλο, απ’ ότι χρειάζεται, χωρίς να βλάψουμε την υγεία του- τότε πιθανώς θα το κάνουμε περισσότερο ευτυχισμένο. Αλλά το να σιγουρέψουμε ότι τα κατοικίδια μας έχουν όσα χρειάζονται είναι το πιο σημαντικό.
Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αν τα κατοικίδια μας είναι ευτυχισμένα και έχουν όσα χρειάζονται;
Στους περισσότερους –ευτυχώς- είναι αυτονόητο: γιατί το θέλουμε! Επίσης είναι σημαντικό επειδή υπάρχει μια νέα νομοθεσία που εισάγει το λεγόμενο «καθήκον φροντίδας». Αυτό σημαίνει ότι είμαστε υποχρεωμένοι όχι μόνο να αποτρέψει την ταλαιπωρία των κατοικίδιων, αλλά πρέπει να τους προσφέρουμε και όσα χρειάζονται για να τα κάνουμε ευτυχισμένα. Αυτά είναι τα καλά νέα για τα κατοικίδιά μας.
Σκεφτείτε όσα έχουν σημασία – Τα 5 Πρέπει
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να σκεφτούμε όλα όσα επηρεάζουν την ευτυχία του κατοικίδιού μας. Ένα χρήσιμο πλαίσιο γι’ αυτό είναι τα «5 Πρέπει», που χρησιμοποιείται από κυβερνητικούς και φιλοζωικούς οργανισμούς. Η ευημερία του εξαρτάται από την φυσική και ψυχική υγεία του και τα 5 Πρέπει συμπεριλαμβάνουν και τις δύο πτυχές.
Τα 5 Πρέπει υπάρχουν για να μας κάνουν να σκεφτούμε όλα όσα μπορούν να επηρεάσουν το πώς νιώθουν τα ζώα. Για παράδειγμα δεν είναι καλό να είναι καλοταϊσμένο αλλά να πονάει, ούτε το να αισθάνεται ασφαλές αλλά να κρυώνει..
Τα 5 Πρέπει είναι τα εξής:
Να μην πεινάει ή διψάει.
Να μην πονάει, να μην έχει κακώσεις ή ασθένειες.
Να είναι απαλλαγμένο από δυσφορία (πχ σωστή θερμοκρασία και περιβάλλον)
Να είναι ελεύθερο να εκφράζει την κανονική του συμπεριφορά
Να είναι απαλλαγμένο από φόβο και θλίψη.
Τι σημαίνει «Ελευθερία έκφρασης κανονικής συμπεριφοράς»;
Τα 4 από τα 5 Πρέπει είναι εύκολα να κατανοηθούν, αλλά τι εννοούμε λέγοντας ότι το ζώο πρέπει να είναι ελεύθερο να εκφράζει την κανονική του συμπεριφορά;
Αν και τα περισσότερα κατοικίδια έχουν είναι εξημερωμένα και έχουν γεννηθεί σε καθεστώς αιχμαλωσίας, πρέπει να μπορούν να εκφράζουν κάποιες από τις συμπεριφορές που θα εξέφραζαν αν είχαν γεννηθεί στη φύση. Κάποιοι τύποι συμπεριφορών είναι τόσο σημαντικοί στα ζώα, σε σημείο που αν δεν εκφραστούν το ζώο θα υποφέρει. Αυτές οι ανάγκες ονομάζονται «συμπεριφορικές ανάγκες». Οι ακριβείς αυτές ανάγκες είναι διαφορετικές σε κάθε είδος ζώου (τα κουνέλια έχουν άλλες συμπεριφορικές ανάγκες από τους παπαγάλους για παράδειγμα), αλλά η επιστήμη μπορεί βοηθάει στο να βρεθούν ποιες είναι αυτές. Μια τυπική ανθρώπινη κοινωνική συμπεριφορική ανάγκη, για παράδειγμα, είναι η ανάγκη για επαφή με άλλους ανθρώπους.
Αν σε όλη σας τη ζωή δεν είχατε ούτε μια ευκαιρία να γνωρίσετε ή να μιλήσετε με κάποιον, θα μπορούσατε να είστε ευτυχισμένος; Με λίγα λόγια «Ελευθερία έκφρασης κανονικής συμπεριφοράς» σημαίνει ότι πρέπει να είναι σε θέση να ικανοποιεί τις συμπεριφορικές ανάγκες.
Πως θα μάθω ποιες είναι αυτές οι συμπεριφορικές ανάγκες;
Ο κτηνίατρός σας μπορεί να σας ενημερώσει για τις ανάγκες του δικού σας ζώου. Η κυβέρνηση ετοιμάζει βιβλίο «Κώδικες Πρακτικής», που θα συνοδεύει τη νέα νομοθεσία. Ο κτηνίατρός σας θα μπορεί να σας ενημερώσει πως να αποκτήσετε αντίγραφα του βιβλίου, ή πώς να τον βρείτε στο διαδίκτυο.
Πως μπορεί να βοηθήσει ο Κτηνίατρος;
Οι κτηνίατροι και οι νοσοκόμες έχουν εκπαιδευθεί σε πολλές πτυχές για την ευημερία ενός ζώου, και έχουν πρακτική εμπειρία με αυτά. Αν σκεφτείτε τα «5 πρέπει», οι κτηνίατροι εργάζονται με σκοπό να εξασφαλίσουν σε καθημερινή βάση «να μην πονάνε, να μην έχουν κακώσεις ή ασθένειες» σε καθημερινή βάση, ενώ συχνά συμβουλεύουν για τις συνθήκες της κατοικίας του («απαλλαγή από δυσφορία», «ελευθερία έκφρασης κανονικής συμπεριφοράς») αλλά και διατροφής («να μην πεινάει ή διψάει»).
Τι μπορώ να κάνω εγώ, σαν ιδιοκτήτης κατοικίδιου;
Αξιολογήστε την ποιότητα της ζωής του κατοικίδιου ζώου σας χρησιμοποιώντας την λίστα με τα 5 Πρέπει.
Αν νομίζετε ότι δεν μπορείτε να επιτύχετε ένα ή παραπάνω από τα 5 Πρέπει, αλλάξτε τις συνήθειες που φροντίζετε το ζώο σας, ή συμβουλευτείτε τον κτηνίατρό σας, για να το/τα επιτύχετε.
Αν δεν είστε σίγουροι ότι επιτυγχάνετε και τα 5 Πρέπει, ή πώς να κάνετε αλλαγές προς το καλύτερο, συμβουλευτείτε τον κτηνίατρό σας.
Μελέτη: Είναι ο παπαγάλος μου ευτυχισμένος;
(Χρησιμοποιώντας τα 5 Πρέπει ως βοήθεια, προσπαθήστε να απαντήσετε «ναι» σε όλες τις ερωτήσεις, και κατά πάσα πιθανότητα το κατοικίδιό σας είναι ευτυχισμένο και έχει όσα χρειάζεται)
Ερώτηση: Πεινάει ή διψάει; Απάντηση: Δε νομίζω να πεινάει, αλλά τον ταΐζω πολλούς ηλιόσπορους. Έχω ακούσει ότι είναι πολύ λιπαροί και χαμηλοί σε βιταμίνες. Ενέργεια: Θα πρέπει να βρω το καλύτερο γι’ αυτόν ρωτώντας τον κτηνίατρο.
Ερώτηση: Πονάει, έχει κακώσεις ή ασθένειες; Απάντηση: Απ’όσο ξέρω όχι. Αλλά δεν του έχω κάνει πρόσφατα εξετάσεις και το φαγητό του ενδέχεται να μην είναι τόσο καλό. Ενέργεια: Θα κλείσω ραντεβού στον κτηνίατρο.
Ερώτηση: Φοβάται; Νιώθει θλίψη; Απάντηση: Όχι. Φοβόταν παλιότερα τον σκύλο, αλλά τώρα τα πάνε καλά. Δεν υπάρχει κάτι άλλο άλλο που να τον φοβίζει ή να τον αναστατώνει. Ενέργεια: Δεν χρειάζεται να κάνετε κάτι!
Ερώτηση: Είναι ελεύθερος να εκφράσει τις συμπεριφορικές του ανάγκες; Απάντηση: Τον αφήνουμε εκτός κλουβιού πολλές ώρες, και έχει πολλά παιχνίδια. Θα πρέπει να ελέγξω αν τα παιχνίδια είναι όντως χρήσιμα, και δεν φαίνονται έτσι σε εμένα. Τον ταΐζω μέσα σε ένα πιατάκι, αλλά ίσως θα ήταν πιο φυσικό γι’ αυτόν αν του έριχνα το φαγητό ανάμεσα στα κάγκελα του κλουβιού ή χρησιμοποιώντας κάποιο παιχνίδι. Ενέργεια: Θα πρέπει να τα συζητήσω αυτά με τον κτηνίατρό μου. Θα μπορούσα επίσης να μιλήσω με κάποιον ευυπόληπτο εκτροφέα για να του πάρω έναν σύντροφο, αλλά θα πρέπει να το σκεφτώ πολύ σοβαρά πριν προβώ σε αυτή την δέσμευση.
Ερώτηση: Νιώθει δυσφορία; Είναι σωστό το περιβάλλον που ζει; Απάντηση: Δεν το έχω σκεφτεί, αλλά άκουσα ότι τα φυσικά κλαδιά ίσως να είναι καλύτερα από τα πλαστικά στηρίγματα που έχει το κλουβί, κάποιες φορές καπνίζουμε κοντά στο κλουβί και δεν του αρέσει. Νομίζω πως τον ψεκάζουμε με νερό αρκετά συχνά. Ενέργεια: Δεν θα καπνίζουμε στο δωμάτιο που βρίσκεται το κλουβί. Θα πρέπει να ρωτήσω τον κτηνίατρο για τα κλαδιά και τα στηρίγματα του κλουβιού όταν θα τον πάω για τον επόμενο κτηνιατρικό έλεγχο.
Τώρα που πήρατε μια ιδέα, σκεφτείτε τον τρόπο που μεταχειρίζεστε τα κατοικίδιά σας και ζητήστε συμβουλές από τον κτηνίατρό σας. Αν ακολουθήσετε αυτές τις συμβουλές, το κατοικίδιό σας θα έχει όσα χρειάζεται και όλοι –συμπεριλαμβανομένου του κατοικίδιου σας- θα είναι χαρούμενοι!
Comments